Witam Państwa w kąciku logopedycznym.

Dzisiejszy artykuł chciałabym poświęcić głosce [r].

Gdy Twoje dziecko nie wymawia [r]

Głoska [r] jest jedną z najtrudniejszych w języku polskim, dlatego też często w rozwoju mowy pojawia się jako ostatnia. Większość dzieci zaczyna wymawiać [r] między 3 – 5 rokiem życia, natomiast źródła podają, iż powinno się ono wykształcić do 6, a nawet 7 roku życia. Dlatego jeśli maluch nie wymawia głoski [r], nie ma powodu do zmartwień – nie starajmy się na siłę jej wywoływać. Problem powstaje, gdy dziecko po siódmym roku życia nieprawidłowo używa głoski [r].

Nieprawidłową wymowę głoski [r] nazywamy reraniem lub rotacyzmem.

W obrębie rotacyzmu występuje:

• pararotacyzm (gdy zastępuje się [r] innymi głoskami wymawianymi prawidłowo np. j,l,ł; 
• mogirotacyzm (gdy całkowicie opuszcza się głoskę [r] i nie zastępuje się jej żadną inną)
•  rotacyzm właściwy, który polega na deformacji głoski [r], czyli tworzeniu dźwięku nie występującego w systemie fonetycznym naszego języka. Na skutek zmiany miejsca artykulacji głoska [r] powstaje w innym miejscu i brzmienie jej jest zdeformowane.

Bezpośrednią przyczyną rotacyzmu jest niedostateczna sprawność ruchowa czubka języka, który wskutek tego nie wykonuje drobnych  ruchów wibracyjnych, koniecznych do wytworzenia prawidłowego [r]. Istotne znaczenie ma również budowa anatomiczna języka: jeśli jest on zbyt duży i gruby, albo też napięcie mięśniowe języka jest wzmożone lub osłabione, czy wreszcie wędzidełko językowe jest zbyt krótkie, to wykonanie ruchów koniecznych do wytworzenia prawidłowej głoski [r] nie będzie możliwa. Ponadto wadliwa wymowa dźwięku [r] może być spowodowane obniżonym poziomem słuchu, opóźnionym rozowjem ruchowym i umysłowym oraz oddziaływaniem nieprawidłowego wzoru wymowy osób z otoczenia dziecka, a także słabą zdolnością do koncentrowania uwagi na dźwiękach mowy.

Jak wspomóc dziecko, które nie wymawia prawidłowo głoski [r]?

W załączniku znajdziecie Państwo przykłady ćwiczeń, które będą sprzyjały usprawnianiu aparatu artykulacyjnego w kierunku prawidłowej realizacji głoski [r].

                                                                                                                           logopeda: Małgorzata Kmiecik